Choroba Addisona, znana również jako niedoczynność kory nadnerczy, to poważne schorzenie endokrynologiczne, które dotyka również naszych czworonożnych przyjaciół. Choć nie należy do najczęstszych dolegliwości u psów, jej konsekwencje mogą być bardzo poważne, a nawet zagrażające życiu. Wczesne rozpoznanie objawów i właściwa diagnostyka mają kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i poprawy jakości życia chorego zwierzęcia.
Czym jest choroba Addisona u psów?
Choroba Addisona (niedoczynność kory nadnerczy) to zaburzenie endokrynologiczne polegające na niewystarczającej produkcji hormonów przez korę nadnerczy. U psów schorzenie to wiąże się przede wszystkim z niedoborem dwóch kluczowych grup hormonów:
Glikokortykoidów (głównie kortyzolu) – odpowiedzialnych za regulację metabolizmu, reakcję na stres i działanie przeciwzapalne
Mineralokortykoidów (głównie aldosteronu) – regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu
Najczęstszą przyczyną choroby Addisona u psów jest autoimmunologiczne zniszczenie tkanki nadnerczy, gdy układ odpornościowy zwierzęcia atakuje własne gruczoły nadnerczowe. Rzadziej choroba może wynikać z infekcji, nowotworów, krwawienia do nadnerczy lub nagłego odstawienia długotrwale stosowanych kortykosteroidów.
Objawy choroby Addisona u psa
Rozpoznanie choroby Addisona bywa trudne, ponieważ jej objawy mogą być niespecyficzne i przypominać wiele innych schorzeń. Charakterystyczną cechą jest ich nawracający charakter – pies doświadcza okresów pogorszenia i poprawy stanu zdrowia, co często prowadzi do opóźnienia właściwej diagnozy.
Do najczęstszych objawów niedoczynności nadnerczy u psów należą:
- Osłabienie i apatia
- Utrata apetytu
- Wymioty i biegunka
- Odwodnienie
- Drżenie mięśni
- Utrata masy ciała
- Zwiększone pragnienie i oddawanie moczu
- Spowolnienie akcji serca
- Hipotermia (obniżona temperatura ciała)
W zaawansowanych przypadkach może dojść do przełomu nadnerczowego (kryzysu addisonowskiego), który jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Objawia się on gwałtownym pogorszeniem stanu ogólnego, silnym osłabieniem, zapaścią i wstrząsem. Przełom nadnerczowy wymaga natychmiastowej interwencji weterynaryjnej i jest prawdziwym stanem nagłym.
Predyspozycje rasowe i czynniki ryzyka
Choroba Addisona może wystąpić u każdego psa, jednak niektóre rasy wykazują zwiększoną predyspozycję genetyczną do jej rozwoju:
- Berneński pies pasterski
- Portugalski pies wodny
- Pudel (zwłaszcza standard)
- Owczarek szkocki (collie)
- Nowofundland
- West Highland White Terrier
- Bearded Collie
Schorzenie znacznie częściej dotyka suk niż psów, a typowy wiek zachorowania to 4-6 lat. Warto jednak pamiętać, że choroba może wystąpić u psa w każdym wieku, dlatego nie należy jej wykluczać nawet u młodych lub starszych zwierząt.
Diagnostyka choroby Addisona
Ze względu na niespecyficzne objawy, postawienie diagnozy choroby Addisona wymaga przeprowadzenia kompleksowych badań diagnostycznych:
Badania podstawowe
Wstępna diagnostyka obejmuje:
- Badanie morfologiczne i biochemiczne krwi – mogą wykazać charakterystyczne zmiany takie jak anemia, limfocytoza, eozynofilia, hiperkaliemia (podwyższony poziom potasu), hiponatremia (obniżony poziom sodu)
- Badanie ogólne moczu – może wskazywać na zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
- USG jamy brzusznej – może uwidocznić zmniejszone nadnercza, co stanowi dodatkową przesłankę diagnostyczną
Test stymulacji ACTH
Test stymulacji ACTH jest złotym standardem w diagnostyce choroby Addisona u psów. Polega on na podaniu syntetycznego hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) i pomiarze poziomu kortyzolu przed oraz po stymulacji. U zdrowych psów poziom kortyzolu znacząco wzrasta po podaniu ACTH, natomiast u psów z chorobą Addisona odpowiedź jest słaba lub nie występuje wcale.
Test ten pozwala na potwierdzenie diagnozy i odróżnienie pierwotnej niedoczynności nadnerczy (klasyczna choroba Addisona) od wtórnej (spowodowanej zaburzeniami przysadki mózgowej), co ma istotne znaczenie dla właściwego doboru terapii.
Badania obrazowe
W niektórych przypadkach lekarz weterynarii może zalecić wykonanie:
- Dokładniejszego USG nadnerczy z oceną ich wielkości i struktury
- Tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego – szczególnie przy podejrzeniu wtórnych przyczyn choroby
Koszt diagnostyki choroby Addisona u psa, włączając w to test stymulacji ACTH, może wynosić od kilkuset do nawet ponad tysiąca złotych, w zależności od kliniki i zakresu wykonywanych badań. Choć wydatek ten może wydawać się znaczny, właściwa diagnoza jest kluczowa dla skutecznego leczenia i poprawy jakości życia czworonoga.
Leczenie i rokowania
Choroba Addisona u psów jest nieuleczalna, jednak przy właściwym leczeniu zwierzęta mogą prowadzić normalne, aktywne życie. Terapia polega na dożywotnim uzupełnianiu brakujących hormonów:
- Mineralokortykosteroidy (najczęściej fludrokortyzon w tabletkach lub octan desoksykortykosteronu w postaci iniekcji) – uzupełniają niedobór aldosteronu i regulują gospodarkę wodno-elektrolitową
- Glikokortykosteroidy (prednizon lub prednizolon) – zastępują brakujący kortyzol i wspomagają funkcje metaboliczne organizmu
W przypadku przełomu nadnerczowego konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja i intensywne leczenie, obejmujące dożylne podawanie płynów, elektrolitów i kortykosteroidów. Jest to stan zagrożenia życia wymagający szybkiej interwencji weterynaryjnej.
Rokowania dla psów z chorobą Addisona
Rokowania dla psów z chorobą Addisona są zazwyczaj dobre, pod warunkiem właściwej diagnozy i systematycznego leczenia. Większość psów po ustabilizowaniu stanu prowadzi normalny tryb życia, choć wymagają regularnych kontroli weterynaryjnych i dostosowywania dawek leków w zależności od ich indywidualnych potrzeb.
Czynniki wpływające na rokowanie:
- Szybkość rozpoznania choroby – wcześniejsza diagnoza daje lepsze rezultaty leczenia
- Obecność innych schorzeń towarzyszących – mogą komplikować terapię
- Systematyczność w podawaniu leków – kluczowa dla stabilizacji stanu zdrowia
- Regularne wizyty kontrolne – pozwalają na optymalne dostosowanie leczenia
Psy z chorobą Addisona wymagają leczenia do końca życia, jednak przy właściwej opiece mogą żyć równie długo jak ich zdrowi pobratymcy.
Życie z psem chorym na chorobę Addisona
Opieka nad psem z chorobą Addisona wymaga zaangażowania i systematyczności, ale nie musi oznaczać drastycznych zmian w codziennym życiu. Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Podawaj leki regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii – najlepiej o stałych porach
- Prowadź dziennik obserwacji swojego psa, notując wszelkie zmiany w jego zachowaniu i samopoczuciu
- Monitoruj stan zdrowia psa i reaguj na niepokojące objawy – szybka reakcja może zapobiec rozwojowi przełomu nadnerczowego
- Unikaj sytuacji nadmiernie stresujących, które mogą wywołać pogorszenie stanu zdrowia
- Dostosuj dietę – niektóre psy z chorobą Addisona lepiej reagują na posiłki o niskiej zawartości sodu
- Regularnie kontroluj poziom elektrolitów i dostosowuj dawki leków pod nadzorem weterynarza
- Zapoznaj się dokładnie z objawami przełomu nadnerczowego, aby móc szybko reagować w sytuacji kryzysowej
- Rozważ zaopatrzenie się w zestaw awaryjny z lekami do podania w nagłych przypadkach
Właściwe leczenie i troskliwa opieka pozwalają psom z chorobą Addisona prowadzić szczęśliwe i aktywne życie, mimo konieczności stałego przyjmowania leków. Kluczowa jest edukacja właściciela, cierpliwość i ścisła współpraca z lekarzem weterynarii, który pomoże dostosować terapię do indywidualnych potrzeb zwierzęcia.
Pamiętaj, że diagnoza choroby Addisona nie jest wyrokiem – przy odpowiednim podejściu Twój czworonożny przyjaciel może cieszyć się dobrą jakością życia przez wiele lat.